W ramach kampanii „Polka w ciąży“ przedstawiamy drugÄ… część artykuÅ‚u autorstwa prof. dr hab. n. med. MirosÅ‚awa Wielgosia i dr n med. Doroty Bomby-OpoÅ„ z I Katedry i Kliniki PoÅ‚ożnictwa i Ginekologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
Do poronieÅ„ dochodzi również jeżeli organizm matki nie stwarza odpowiednich warunków dla rozwoju pÅ‚odu. PrzyczynÄ… mogÄ… być, zarówno wady i nieprawidÅ‚owoÅ›ci w budowie macicy, jak również zaburzenia hormonalne, immunologiczne czy metaboliczne. Utrzymanie ciąży może utrudniać obecność mięśniaków czy przegrody w macicy. Do prawidÅ‚owego zagnieżdżenia siÄ™ zarodka w macicy niezbÄ™dne jest, przede wszystkim, odpowiednie przygotowanie bÅ‚ony wyÅ›cielajÄ…cej jej wnÄ™trze, nazywanej endometrium. Hormonem odpowiedzialnym za przemianÄ™ endometrium jest progesteron, produkowany przez ciaÅ‚ko żóÅ‚te powstaÅ‚e w jajniku po pÄ™kniÄ™ciu pÄ™cherzyka owulacyjnego. Progesteron nie tylko odpowiada za przygotowanie macicy do zagnieżdżenia zarodka, ale również za jego ochronÄ™ we wczesnym etapie rozwoju. PÅ‚ód, posiadajÄ…cy wymieszany materiaÅ‚ genetyczny obojga rodziców, stanowi dla matki rodzaj przeszczepu. Aby nie dochodziÅ‚o do jego odrzucenia muszÄ… dziaÅ‚ać odpowiednie mechanizmy immunologiczne, kontrolowane wÅ‚aÅ›nie przez progesteron. W kolejnych okresach ciąży progesteron przyczynia siÄ™ do relaksacji powiÄ™kszajÄ…cej i rozciÄ…gajÄ…cej siÄ™ macicy, hamujÄ…c jej skurcze i przedwczesne skracanie siÄ™ szyjki. W przypadkach niedostatecznego wydzielania progesteronu może dochodzić do poronieÅ„, ale również zwiÄ™ksza siÄ™ ryzyko porodu przedwczesnego.
Niepowodzenia we wczesnym okresie ciąży wystÄ™pujÄ…, także częściej, u kobiet ze schorzeniami przewlekÅ‚ymi, zwiÄ…zanymi z zaburzeniami metabolicznymi, takimi jak cukrzyca, choroby nerek czy choroby tarczycy. Również u ciężarnych z nieprawidÅ‚owoÅ›ciami w ukÅ‚adzie krzepniÄ™cia krwi, mamy do czynienia z powtarzajÄ…cymi siÄ™, w różnych okresach ciąży, zgonami pÅ‚odu.
W postÄ™powaniu lekarskim bardzo istotnÄ… rolÄ™ peÅ‚ni ocena ryzyka wystÄ…pienia powikÅ‚aÅ„. W przypadku pierwszej ciąży rzadko mamy możliwość przeciwdziaÅ‚ania przedwczesnemu jej zakoÅ„czeniu. Do nieprawidÅ‚owoÅ›ci dochodzi bowiem zwykle zanim pojawiÄ… siÄ™ pierwsze objawy. Krwawienie we wczesnej ciąży może Å›wiadczyć zarówno o rozpoczynajÄ…cym siÄ™ poronieniu ciąży obumarÅ‚ej, jak również wskazywać na zaburzenia w ksztaÅ‚towaniu siÄ™ Å‚ożyska. W przypadku ciąży żywej, krwawienie może u co dziesiÄ…tej ciężarnej zakoÅ„czyć siÄ™ poronieniem, ale u pozostaÅ‚ych wiąże siÄ™ ze zwiÄ™kszonym ryzykiem powikÅ‚aÅ„ w późniejszym okresie. U kobiet z krwawieniami w pierwszych tygodniach ciąży, częściej dochodzi do porodu przedwczesnego, gorszego wzrastania pÅ‚odu czy nadciÅ›nienia ciążowego z biaÅ‚komoczem. Przyjmowanie progesteronu może zmniejszać ryzyko poronienia oraz porodu przedwczesnego.
SzczególnÄ… opiekÄ… należy otoczyć kobiety z przedwczesnym zakoÅ„czeniem ciąży w wywiadzie. Niepowodzenie ciąży istotnie bowiem zwiÄ™ksza ryzyko wystÄ…pienia kolejnego. Odpowiednia diagnostyka i dziaÅ‚ania profilaktyczne majÄ… tutaj ogromne znaczenie. U kobiet z niedostatecznym wydzielaniem progesteronu, jego podawanie, już po zapÅ‚odnieniu, zwiÄ™ksza szansÄ™ na urodzenie zdrowego dziecka. Stosowanie progesteronu w ciąży zmniejsza także ryzyko ponownego porodu przedwczesnego. Również podawanie heparyn drobnoczÄ…steczkowych i aspiryny u ciężarnych z zaburzeniami w ukÅ‚adzie krzepniÄ™cia poprawia rokowanie dla ciąży. Ogromne znaczenie ma także planowanie ciąży, zwÅ‚aszcza u kobiet z chorobami przewlekÅ‚ymi. Pozwala na optymalne wyrównanie metaboliczne, a także dobór bezpiecznych leków.